نرماشیر قبل از اسلام شهری پر رونق و مهم بوده است و به گفته مورخان شهری بزرگ با جمعیت زیاد و بناهای عظیم بوده که در آن بازرگانان معتبری با اموال و اجناس فراوان اسکان داشته و متاع خراسان برای صدور به عمان در آن جا انبار میشده است. در زمینه وجه تسمیه نرماشیر برخی معتقدند که در اصل نام آن نریمان شهر بوده که طبق لغتنامه نریمان به معنی شجاعت و دلیری آمده و نریمان در اوستا صفت جهان پهلوان است، بنابراین نریمان شهر به معنای شهر دلیران و شجاعان است.
صنایع دستی و جاذبههای گردشگری نرماشیر
صنایع دستی مشهور این شهرستان عبارتند از قالیبافی، گلیمبافی، مروارید بافی، سفالگری، حصیربافی که با راهاندازی مرکز صنایع دستی و کارگاههای قالیبافی در روستاهای سیدآباد و حسنآباد کناره رونق آنها دوچندان شده است.
بر اساس اسناد معتبر تاریخی شهرستان نرماشیر یکی از مناطق آباد و پررونق استان کرمان بوده و از آن جا که در مسیر کاروانرو قدیمی قرار داشته شهرها و آبادیهای مختلفی تا حاشیه رودخانه نساء شکل گرفته است.
در این آبادیها و شهرها کاروانسراها، قلعهها، بازارها، آتشکدهها، مساجد، آب انبارها و سایر بناهای حکومتی و تجاری ساخته شده که در حال حاضر تنها بقایای آنها به چشم میخورد.
آثار تاریخی نرماشیر
قلعه باستانی: واقع در روستای قلعه شهید که تاریخ این بنا به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه میرسد و شکل معماری این قلعه همانند قلعه ارگ بم دارای دو برج بسیار بلند و زیبای خشت و گلی به ارتفاع ۹ متر است و یکی از جاذبههای گردشگری مهم نرماشیر محسوب شده و سالانه پذیرای گردشگران بسیاری است.
قلعه چغوک آباد: این قلعه در شش کیلومتری جنوب غربی رستمآباد مرکز نرماشیر و در روستای شهید چمن واقع شده و به نام قلعه شاهنشین شهرت یافته که مربوط به دوره پیش از اسلام است.
از دیگر آثار باستانی میتوان از ارگ ساسانی نرماشیر، قلعه شمس، زیارتگاه ملاسراجالدین، قلعه جمالی، دروازه شرقی شهر و صدها منازل در هم فروریخته نام برد که همه ساله در ایام نوروز بیشتر اهالی نرماشیر، بم و دیگر شهرهای هم جوار مانند پرستوهایی که زمانی کاشانه اجدادی آنها اینجا بوده از آنها دیدن میکنند.
طی ۳۰ سال گذشته اسناد تاریخی مهمی در این مکانها دیده شده که بعضی در گوشه تاقچه منازل به فراموشی سپرده شده و بعضی توسط دورهگردهای نقره جمع کن از محل خارج شده است
اگر به تاریخ نگاهی بیندازیم بنای شهر نرماشیر به دست اردشیر بابکان بوده که ۵ هزار و ۷۷۲ سال بعد از هبوط آدم بنای گواشیر نهاده شده است
اردشیر بابکان بعد از فتح عراق عرب و دیار بکر و شامات به کرمان مراجعت کرده و در سمت شرقی بم شهر نرماشیر را ساخت که تاکنون آثار آن باقی است و عوام آن ولایت خرابههای آن شهر را چغوکآباد مینامند.
بخش مشخص خرابههای مذکور بر بلندای صفهای به ارتفاع سه متر بنا شده و در آن مکان بر فراز آن صفه رفیع روزگاری ارگ ساسانی و شهر قدیم نرماشیر قرار گرفته است.
ارگی که یک بدنه دیوار آن به ارتفاع هفت تا هشت متر از آن بر جای مانده است و خشتهای قطور ساسانی به کار رفته در دیوار و محل دروازه ورودی ارگ مزبور با ضربی مشخص عهد ساسانی قابل رؤیت است
مشاهیر نرماشیر
ملا سراج الدین: عارف قرن نهم فرزند سید طاهرالدین محمد که در روستای کامرانیه مدفون است.
رفعت نظام نرماشیری: میرزا قاسمخان پسر خواجه محمدحسن از مشروطه خواهان این خطه است که به علت خیانت خوانین آن زمان در بردسیر دستگیر و در باغ بهادرالملک در مشیز به دار آویخته شد.
پیرمراد شاه: از عرفای قرن هشتم نرماشیر به شمار میرود و مقبره وی در جنوب روستای فضلآباد بر روی تپهای جزیره مانند که در وسط سیل باقیمانده است، وجود دارد.
محمدبن بحرالرهنی نرماشیری: از علمای بزرگ خطه نرماشیر و از شاگردان حضرت امام صادق (ع) بوده و در زمان خود شهرت جهانی در علوم اسلامی را داشته که بیش از ۵۰۰ رساله مکتوب از وی باقی مانده بود که در یکی از آتشسوزیهای خراسان از بین رفته است
ناصحالدین نرماشیری: وی همان ابوزهیر خواجهای بود که از بزرگان و محتشمین و وزیر سابقعلی از حکام دوران سلجوقیان بوده که به وزارت سیستان منصوب شده است
موقعیت جغرافیایی نرماشیر
جمعیت شهرستان نرماشیر بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰ بالغ بر ۶۰هزار نفر است و وسعت آن حدود یک هزار و ۲۰۰ کیلومترمربع و دارای دو بخش مرکزی و روداب است.
این بخش از شمال به کویر لوت، از مشرق به شهرستان فهرج از جنوب به شهرستان ریگان از مغرب به شهرستان بم محدود میشود و واقع شدن این شهرستان در مسیر جاده بینالمللی شهرت خاصی به آن بخشیده که همگان با نام آن آشنا هستند.
شرایط اقلیمی و آب و هوایی نرماشیر
شهرستان نرماشیر دارای آب و هوای متغیر است در فصل تابستان آب و هوایی بسیار گرم و سوزان، فصل زمستان دارای آب و هوایی بسیار سرد و خشک و در بهار هوایی بسیار مطبوع دارد.محصولات کشاورزی نرماشیر
موقعیت آب و هوایی متغیر نرماشیر سبب شده سالانه محصولات متنوعی در این شهرستان برداشت و صادر شود که از جمله این محصولات کشاورزی، باغی و زراعی وان به عمدهترین آنها مانند خرما، پرتقال، انار، نارنگی، خیار، هندوانه، ذرت، انواع سبزیجات، گیاهان دارویی، جو، گندم، یونجه اشاره کرد.
اصلیترین این محصولات خرما و دارای انواع مختلفی است و مشهورترین آن خرمای مضافتی است که در بین شهرستانهای شرقی استان کرمان بیشترین خرمای صادراتی از باغات این شهرستان صادر میشود
صنایع پیشتاز شهرستان نرماشیر
با توجه به محصول خرما که جزو اصلیترین محصولات نرماشیر است، این شهرستان دارای صنایع بستهبندی خرما، صنایع تبدیلی شیره خرما و صنایع تبدیلی ضایعات برگ خرما به نئوپان است
ابن حوقل در قرن چهارم گوید:در بم قلعه ای است مهم و معروف، در شهر بم سه مسجد است یکی مسجد خوارج،دیگری مسجد بزازان و س.م مسجد قلعه مقدسی گوید.
باروی بم چهار دروازه دارد:دروازه نرماشیر،دروازه کوسکان،دروازه آسبیکان و دروازه کورجین.
در وسط شهر نهری جاری است که از کنار شهر گذشته به قلعه داخل میشود.
از جمله بازارهای آن بازار پل گرگان است،و از جمله حمام ها،حمام کوچه بید است.
در یک فرسخی بم،کوهی است به نام کوه کوید.
حمدالله مستوفی در قرن هشتم از قلعه ای به نام حصین نام میبرد.
در نرماشیر چهار دروازه داشت به نام:دروازه بم،دروازه صوزمان،دروازه مصلی،دروازه کوشک.
مسجد در وسط بازار واقع بود و بوسیله ۱۰ پله آجری بر آن بالا می رفتند و مناره آن مسجد در تمام کرمان نداشت. و در آنجا قلعه ای بود معروف به قلعه کوشوران
لغتنامهٔ دهخدا در مورد نرماشیر مینویسد: شهری است [به ناحیت کرمان] خرم، و جائی آبادان و بانعمت و جای بازرگانان. (حدودالعالم). شهر مشهوری است از شهرهای بزرگ کرمان در یک منزلی بم و نیز در یک منزلی فهرج از طرف صحرا. (از معجم البلدان). نام شهری از بلاد کرمان قریب به شهر بم و معمور و آباد و دارزین ناحیهای است از آنجا با هوای سرد که در تابستان آنجا توان ماند. (انجمن آرا) (آنندراج). این نام بر مجموعه ٔ دهات و آبادیهای قسمت شرقی بم اطلاق میشود، و آن ناحیتی است با هوای گرم و حنا و خرمای فراوان
و اماآنچه در بالا بیان شدن نشان دهنده ی شهری با قدمت تاریخی و با مردمی نجیب است و آثار به جا مانده در ارگ های این شهرستان حاکی از علم و نبوغ مردم این دیار است.
به عنوان مثال میتوان به وجود کوره های ذوب شیشه در قلعه سه دختران واقع در روستای فضل آباد نرماشیر اشاره کرد که وجود این کوره ها نشانگر قدمت این ارگ های به هم پیوسته می باشد که ما را به دوره ساسانی ها میبرد اما از آنجائی که در دوره اشکانیان میراث های به جا مانده از دوره ساسانیان را از بین میبرند هم اکنون سند درست و صحیحی از این مکان ها به جا نمانده .
متاسفانه در هر بار بازدید از این مناطق بکر تاریخی شاهد کاوش هایی بروی ارگ ها هستیم و همچنان هیچ کسی از آنها حراستی به عمل نمی آورد.
بدون شک وجود چنین آثاری در شهرستان نرماشیر و هم جواری آن با شهرستان بم می توانند در بحث گردشگری رونقی دو چندان به این شهر بیفزاید.
بی مهری های که از طرف مردم و دولت به این مکان وجود دارد سبب تخریب این مکان های تاریخی شده است
بازدید از این مکان ها چشم هربیننده ای را به خود جلب می کند و از همه مهمتر وجود آب را های فاضلابی در قلعه پیرماشاه در کنار قلعه سه دختران بیانگر پیشرفت مردم آن زمانه بوده است که این مهم افسوسی بزرگ را به یاد ما می آورد بعد از زلزله دلخراش سال ۸۲ شهری مستحکم ساخته شد اما بعضی از بی تدبیری های مسئولین باعث گردید این شهر مستحکم همچنان دارای نواقضی از جمله عدم وجود فاضلاب شهری باشد این در حالی است که نیکان ما در گذشته
از این مهندسی های شهری بهره میبردند و اما ما
مفاخرین و نخبگانم علوم تشیع شهرستان دارالصابرین بم...
ما را در سایت مفاخرین و نخبگانم علوم تشیع شهرستان دارالصابرین بم دنبال می کنید
برچسب : نویسنده : 811363611a بازدید : 951 تاريخ : يکشنبه 26 دی 1395 ساعت: 23:17